Æвастхъæр.
Ǽвастхъœр.
(Лингвистикон аргъау)
Раджыма - раджы, хъœды астœу цы œрдуз уыди, уым цардысты зœронд лœг ДЗырдуат œмœ йœ ус Грамматикœ. Амондджынœй œрвыстой сœ царды бонтœ , зœгъгœ, куы зœгъон, уœд,œвœццœгœн, нœ фœрœдийдзынœн.Уыди сын зœрдœмœдзœугœ сывœллатта. Сœ хистœртœ (Номдар, Миногон, Номивœг, Нымацон, Мивдисœг œмœ Фœрсдзырд) цыдысты скъоламœ. Cœ фыд Дзырдуат œмœ мад Грамматикœ дысвœлдœхтœй куыстой, сывœллœтты зонындзинœдтœ та хъœздыгœй-хъœздыгдœр кодтой.
Бинонты кœстœртœ та, ома Разœвœрд, Фœсœвœрд, Бœттœг œмœ Хайыг, кодтой хœдзары куыстытœ. Цалынмœ ныййарджытœ сœ хистœр œфсымœртимœ куыстœй здœхтысты, уœдмœ-иу хœдзар цœхœртœ скалын кодтой, œрцœттœ-иу кодтой се рбацыдмœ адджын хœринаг. Иу ныхасœй, бинонтœ хъœрмуд цард кодтой, сœ ныхас кœрœдзиуыл кœй бадти, уый тыхххœй нымад уыдысты œнгом бинонтыл.*Ǽногом бинонтœ та цард кœй арынц, уый дызœрдыггаг нœу.
Иухатт дын сœм чидœр изœрыгон дуар куы бахоид.
-Ǽллœх, чидœр нœм дуар хойы!-бацъыс-цъыс кодта гыццыл хайыг
-Охх, цœуон œмœ йын дуар байгом кœнон, - загъта Мивдисœг дуармœ цœугœйœ.
Фегом кодта Мивдисœг дуар œмœ къœсœрыл лœугœ ауыдта цавœрдœр гыццыл уœвдœджы (существо). УЫй уыдис œнœхсад, чъизи, йœ уœлœ та конд уыд цавœрдœр бызгъуыртœ.
-Уœ изœртœ хорз !-загъта уœвдœг.
-Кœй изœр , уый хорзœх уœ уœд!-загъта ДЗырдуат.-Мидœмœ нœм œрбахиз, цœхх œмœ дœ кœрдзынœй хорз фендзыстœм, œмœ нын радзур, чи дœ, кœцœй дœ œмœ кœдœм цœуыс,уый.
-Ǽз дœн Ǽвастхъœр, - дзуапп радта фœллад бœлццон- Рагœй нырмœ бœстœтыл хœтын, агурын мœ хионты, хœстœджыты. Уœ рœзты цœугœйœ базыдтон, ам ныхасы хœйттœ кœй цœры, уый œмœ уœм ,зœгъын, ку ы бакœсин. Хъœрмуд цард кœй кœнут, уый бœрœг у œмœ мын тынг œхсызгон у. Курын уœ, хатын уœм райсут-ма мœ уœ бинонты рœнхъытœм. Ǽз дœр сымахау œнœзœрдœхудт куыст кœндзынœн.
-Гъе уый дын, гъе!- бадис кодта разœвœрд.
-Тьфу! Ницœййаг!-рамœсты фœрсдзырд.
-Эй, кœдœм фœмидœг дœ?!- зулдзœстœй бакаст Ǽвастхъœрмœ бœттœг.
-Ǽллœх,œллœх, бакœсœнтœ дœр œм нœй, афтœмœй йœ нœ бинойнаг уœвын œрфœндыд,-ахъуыды кодта Миногон.
-Ǽрбайсœф тагъддœр!- фœхъœр кодта Мидисœг.
-С-с-с! Ǽрсабыр-ма ут ныртœккœ!-фœхъœр кодта Дзырдуат йœ сывœллœттыл.-Хъуыддагмœ уал лœмбынœг œркœсут, стœй уœд хъœлœба кœндзыстут.
-Уœ фыд уын тынг раст уайдзœф кœны. Ныхасы бар уал ын уœддœр радтаиккат, мœ сывœллœттœ,-загъта Грамматикœ.
Дœ хорзœхœй, Ǽвастхъœр, радзур-ма нын бœлвырддœр цы зоныс кœнын,цавœр пайда у дœ бон œрхœссын нœ гыццыл œхсœнадœн?
-Бузныг,-загъта Ǽвастхъœр,-ныхасы бар мын кœй раттат, уымœй. Цалынмœ мыл бустœ кодтат, уœдмœ йœ фиппайгœ дœр нœ бакодтат, цал хатты мœ спайда кодтат, уый.
-Ǽцœг,œцœг,-загъта Мивдисœг.
-Ыс-с,-загъта Ǽвастхъœр.-Ǽз дœн тынг хъœугœ дзырд ныхасы мидœг. Уымœн œмœ œвдисын адœймаджы алыхуызон œнкъарœнтœ. Зœгъœм , искœмœй исты куы фœриссы, уœд фœзœгъы: «Ой-ой-ой», «ай-ай-ай». Худын œм куы фœцœуы, уœд та – «ха-ха-ха». Ǽниу œрмœст адœмы кой цœмœн кœнын? Ǽз хъœугœ дœн суанг мœргътœн œмœ цœрœгойтœн дœр (гœды: «мяу-мяу», къœбыла: «гав-гав» œ.а.д.
- Ǽцœг, œцœг,-сразы Грамматикœ. - Ǽнœ дœуœй, Ǽвастхъœр, нын тынг зын уыдзœн ныхасы мидæг архайын. Ǽнœ райсгœ дын нœй нœ бинонты рœнхъытœм. Марадзут-ма, кœстœртœ, ныхсут œй дзœбœх, раивут ын йœ дзаумœттœ, бахœрын ын кœнут œмœ баулœфа. Абонœй фœстœмœ Ǽвастхъœр цœрдзœн махимœ.
Тынг бацин кодта Ǽвастхъœр Грамматикœйы ныхœстœ фехъусгœйœ œмœ йœ зœрдœ барухс. Уœдœй фœстœмœ уый нал хœты бœстœтыл œмœ дысвœлдœхтœй, иннœ ныхасы хœйттау, йœ уд хъары балœггад кœнын адœмœн.